সময়ৰ মূল্যায়ন (গল্প)

    সময় যে মূল্যৱান, বয়স বাঢ়ি অহাৰ লগে লগে বেছিকৈ অনুভৱ হয়। মা-দেউতাই প্ৰায়ে কোৱা কথাষাৰিৰ মূল্য আজি ভালদৰে উপলব্ধি কৰিব পাৰিছো। ডেকা কালত এনেয়ে কটোৱা সময়খিনি যদি আকৌ ঘূৰাই পালো হেতেঁন...। আচলতে জীৱনটো আমি ভৱাতকৈয়ো বহু সুন্দৰ, সুখ-দুখ, ঘাত-প্ৰতিঘাত, খং-ৰাগ, ধেমালীৰে পৰিপূৰ্ণ। এৰি অহা দিনবোৰ ৰূমন্হন কৰি সময় কটাইও কেতিয়াবা কিবা এটা ভাল লাগি যায়। জীৱনটোক বুজিবলৈ চেস্টা কৰিছো, কৰি অহা সৰু-সৰু ভূলবোৰ মনত পোলোৱাৰ প্ৰয়াস কৰিছো যাতে পুনৰায় নহয়। নিজকে অন্তৰ্মূখী যেন লাগিছে, প্ৰায় মানুহেই নিজৰ ভূলৰ শিক্ষা পৰিৱেশ পৰিস্হিতিত পাহৰি পেলায়, মনত থাকে কেৱল আনে কৰা ভূলবিলাক। প্ৰত্যেকৰে আনৰ বিষয়ে জানিবলৈ আগ্ৰহ এটি থাকে, ভালেই হওক বা বেয়াই হওক পাৰ্থক্য ইমানেই যে নিজৰ বিচাৰ বিবেচনাত ভাল বেয়াৰ ভাগ-ভাগ হয় আৰু মানুহজনৰ আগ্ৰহ অনুযায়ী তাৰে এটা অংশ মনত ৰাখে আৰু আনটো দলিয়াই পেলায়। নহলে আমাক মহ্তলোকৰ বাণীসমূহ বাৰে বাৰে শুৱঁৰিব লগীয়া নহলহেঁতেন। বাণীসমূহৰ মূল অৰ্থ বুজি পায়ও কিয় মানি চলা নহয়, কেৱল বেৰত আঁৰিহে থোৱা হয়। ইয়াৰ লগত হয়তো ক্ৰিয়া কৰে ব্যক্তিজনৰ মনৰ আগ্ৰহৰ দিশটোৱে, সেয়ে ব্যক্তিস্বাৰ্থৰ বাবে ভাল বুলি জানিও পৰিৱেশ পৰিস্হিতিত বাণীসমূহক প্ৰত্যাহ্বান জনাবলৈও যুক্তিৰ দলিল তৈয়াৰ কৰিব পাৰে। যেনে এই মূহূৰ্তত মোৰতোহে সত্য বা এইটোহে কৰা উচিত।

     জীৱনটোক ভালদৰে বুজিবলৈ হলে আনকো বুজিবলৈ চেস্টা কৰিব লাগিব। সময় পৰিস্হিতি সাপেক্ষে সকলোৱে নিজৰ ক্ষেত্ৰত যুক্তিত শ্ৰেস্হ, মাঁথো খাপ খাই চলিবলৈহে অলপ এৰা ধৰাৰ প্ৰয়োজন। মোৰো জীৱনৰ ৬০টা বসন্ত কেতিয়া পাৰ হৈ গল গমকে নাপালো। জীৱনৰ আধা সময়খিনি পাৰ হৈ যোৱাত অনুভৱ হৈছে বহুত খিনি যেন হেৰুৱাই আহিলো, বহুত কিবা কিবি কৰিবলৈ থাকি গল। সুদীৰ্ঘ ৩৫ বছৰীয়া চাকৰি কালত নিজৰ মতে চিন্তা কৰাৰ অৱকাশেই নাছিল। বৰমূৰীয়াৰ আদেশ, কামৰ বোজা, সাংসাৰিক চিন্তা আদিত ভাৰাক্ৰান্ত একঘেয়ামী জীৱন-ধাৰণ ক্ৰমে যান্ৰিক হৈ উঠিছিল।

     চৰকাৰী চাকৰীটোৱে আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা প্ৰদান কৰাত মোৰ চাৰিজনীয়া পৰিয়ালটোৰ বিশেষ অসুবিধা হোৱা নাই। লৰায়ো ইন্জিনিয়াৰিং পাছ কৰি কৰ্মসংস্হানৰ অপেক্ষাত। যোগ্য পাত্ৰ পোৱাত ছোৱালীজনীকো বিয়া দি দিলো আৰু তাই বৰ্তমান সূখী। এনেদৰে চাবলৈ গলে মোৰ সমান সুখী পৃথিৱীত কোনো নাই, মৃত্যুপৰ্য্যন্ত টকা-পইচাৰো বিশেষ অসুবিধা নহবগৈ চাগে। তথাপিও যেন জীৱনৰ প্ৰকৃত আনন্দ উপভোগ কৰাৰ পৰা বন্চিত হলো। একক পৰিয়াল সুখী পৰিয়াল বোলা বাক্যশাৰীৰ বিৰুদ্ধে মোৰ যুক্তি আজি শক্তিশালী হৈ উঠিব ধৰিছে, নিজকে অকলশৰীয়া অকলশৰীয়া লাগিছে।

:ককাই চাউলখিনি পাকঘৰলৈকে লৈ যাঁও নেকি?- মনেশ্বৰৰ মাতত ঘপকৰে মোৰ সম্বি্ত ঘুৰি আহিল। আগফালৰ চোতালত মুকলি আকাশৰ তলত এনেদৰে বহি থকা বহু সময়ে হল।

:কিবা চিন্তা কৰি আছ নেকি ককাই?- উত্তৰ দিওঁতে চমু সময় লগাত সি পুনৰ মাতিলে।

:নাই, নাই, অ, অঁ ভিতৰলৈকে লৈ যা, বৌৱে দেখুৱাই দিব, কত থব লাগে। আচলতে সি যে আহি মোৰ ওচৰ পালেহি মনেই কৰা নাছিলো। ভাৱনা জগতৰ পৰা নিজকে ঘুৰাই আনি স্বাভাৱিক হবলৈ যাওঁতে দ্বিতীয়তে সোধা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ আগেয়েহে দিলো। কব নোৱৰাকৈ মিচিকিয়া হাঁহি এটি ওলাই আহিল।

:”তুহঁখিনি ময়েই ৰাখিলো ককাই”- ভিতৰৰ পৰা মূড়া এটা লৈ আহি মোৰ কাষতে বহিলহি। ময়ো কলো- “ভালেই কৰিলি, আমাৰ ঘৰতচোন হাঁহ-কুকুৰা, গৰু-ছাগলী নাইয়েই, লৈ কৰিম কি”। মই জানিলো, মোৰ লগত কথা পাতিববলৈকে এনেয়ে সদায় কোৱা কথাষাৰ কৈছে, আচলতে ধানকেইটা কোটোৱাৰ বিনিময়ত সি তুহঁখিনি ৰাখে, আমিও ভালেই পাঁও।

:”মনেশ্বৰ চাহকাপ লোৱা”- আমাৰ শ্ৰীমতীয়ে চাহ-বিস্কুট আগবঢ়াই কলে। চাহকাপ দেখি ময়ো কলো- ‘মোকো একাপ দিয়া’।

ততাতৈয়াকৈ শ্ৰীমতীয়ে উত্তৰ দিলে – “দিনটোত কিমানবাৰনো চাহ নাখায় ? বাৰু ৰব, আনি দিছো”- কথাষাৰ মিছা নহয়, চিন্তা ভাৱনাত বুৰ গৈ থাকোঁতে চাহৰ কাপ কেইবাৰ ধুৱলগীয়া হয়, তেওঁহে ভালদৰে গম পাব।

     অলপ পাচতে চেনী নিদিয়া চাপ একাপ মোক দিলেহি। কলো- “একেবাৰে নিচাখোৱা ব্যক্তিৰদৰে ব্যৱহাৰ কৰিলাচোন” - হাঁহি এটা মাৰি শ্ৰীমতী আঁতৰি গল।

:বুইছ মনাই (মই মৰমতে মাতো), বৌয়েৰৰ লগত এনেদৰে চুপতি মাৰি থাঁকো, মনটোকো হাঁহি ধেমালি আদিৰ ঔষধ লাগে নহয়।

:হয় ককাই, জীৱনটো হাঁহি হাঁহিয়েই পাৰ কৰি দিব লাগে। আমিও হাঁহি হাঁহিয়েই দুখবোৰ পাহৰাই থাঁকো, নহলেনো কি কৰিম। পথাৰলৈ যাওঁতে অন্য হালোৱাৰ লগত চুপতি, খেতি চপাওঁতে, হাবিত খৰি বিচাৰিবলৈ যাওঁতে, শাকতলী বনাঁওতে কৰা চুপতি আদিয়ে আমাৰ মন ভৰি থাকে।

:”হয়তো”- সি নিজৰ কথাত আপোন বিভূৰ হৈ কৈ থকা কথাকেইটাই মোকো সিহঁতৰ মাজলৈ ৰিঙিয়াই মাতিলে। দূৰ আকাশত চৰাইবোৰে নিজৰ বাঁহলৈ উভতিব ধৰিছে, বেলিৰ ছাঁটোৱেও মেলানি মাগিছে কাইলৈ পুনৰ দেখা দিয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰে।

:”মই যাওঁ ককাই, গৰুকেইটা বিচাৰিব লাগে”- চাহৰ বাতিত শেষ সোহা মাৰি সি কলে।

: “অ, যা”- চমুকৈ কৈ তাৰ ফালে একেৰাহে চাই ৰলো, ভাবিলো সি মোতকৈ বহুত সুখত আছে। পৃথিৱীত সুখৰ সন্ধান বিচাৰি অনেকে কিমান যে হাবাথুৰি খাই ফুঁৰিছে, পশ্চিমীয়া দেশবোৰত লাফিং ক্লাৱ খুলি হাঁহি ধেমালিৰ মাজেৰে স্বাস্হ্যৱান হোৱাৰ চেস্টা চলাই আছে। অথচ আমি আমাৰ ওচৰত থকা সৰু-সৰু সুখৰ মূহূৰ্তবোৰ বিচাৰিব নাজানি হেৰুৱাই পেলাঁও। আনৰ প্ৰতি মৰমৰ পুলি এটি মনত ৰুপন কৰিব পাৰিলেই লাহে লাহে জীৱন আনন্দময় হৈ পৰিব। মনাইৰ দৃস্টিভংগীয়ে মোক তাৰে ইংগিত দিলে।

     মনেশ্বৰ মোৰ সম্পৰ্কীয় ভাই হয়্। সিহঁতৰ পৰিয়ালটোৱে দেউতাহঁতৰ দিনৰেপৰা আমাৰ মাটিত খেতি কৰি আহিছে। এতিয়াও আমাৰ মাটি কেইডৰাত সিয়ে খেতি কৰি দিয়ে। বয়সত সি মোতকৈ দুইবছৰমান সৰু হব। গাঁৱত আমি একেখন স্কুলতে পঢ়িছিলো যদিও সি দুশ্ৰেণীমান পঢ়ি ঘৰুৱা সমস্যাত প্ৰাথমিক বিদ্যালয়েই পূৰা নকৰিলে। দেউতাকে তাক গৰু চৰাবলৈ আৰু ঘৰুৱা ইটো-সিটো কামত খটুৱালে। আজি সি এজন অভিজ্ঞ কৃষক, কৃষি সম্বন্ধীয় প্ৰায় সকলো কথাই তাৰ আঙুলিৰ আগত। বেমাৰ-আজাৰ হৈছে বুলি আজিলৈকে শুনা নাই। তাৰ সংসাৰত তিনিটি প্ৰাণী। নিজে পঢ়িব নোৱাৰিলেও, সি অশেষ কস্ট কৰি লৰাক পঢ়ুৱাইছে। ঘৰুৱা খৰছ উলিয়াবলৈ ইঘৰে-সিঘৰে হাজিৰা কামো কৰে। তাৰ লৰায়ো এইবাৰ বি.এ. ফাইনেল পৰীক্ষা দিব।

     মনাইৰ লগত কথা পাতি আনন্দ পাঁও, তাৰ প্ৰতিটো খবৰ সদৃশ কথাতে মই বৰ আমোদ পাঁও, সেয়ে তাৰ প্ৰতি কৌতুহল উপজে, ইমান অভাৱ অনাটনৰ মাজতো সি কেনেকৈ নিজকে সহজভাৱে ৰাখিব পাৰে, হাঁহি থাকিব পাৰে।

     এদিন তাক আৰু ওচৰৰ পৰা জানিবলৈ সিহঁতৰ ঘৰলৈ ওলালো। ঘৰৰ আগত মোক দেখিয়েই মনায়ে ঘৰৰ ভিতৰলৈ লৈ গল আৰু কলে ককাই অলপ বহচোন মই কাম এটা কৰি আঁহো। মোক বহিবলৈ দি সি আলিবাটলৈ খোজ ললে।

:’দেউতা তামোল খাব’- বোৱাৰীজনীয়ে তামোলৰ বতা আগবঢ়াই দিলে। মইও তামোল এখন মুখত সোমোৱাই ঘৰুৱা খবৰ-খাতি সুধিলো । অলপ পাছতে মনায়ে হাতত কাগজেৰে মেৰিয়াই কিবা এটা লৈ সুমাই আহিল, হয়তো দুকানৰ পৰা আহিলগৈ।

:’ককাই এইকেইদিন স্বাস্হ্য ঠিকেইনে’ – কান্ধতে গামোছা এখন মেৰিয়াই লৈ সি মোৰ ওচৰতে বহিলহি।

:’এনেয়ে দেখাত ঠিকেই, মাজে মাজে কেতিয়াবা প্ৰেছাৰে আমনি কৰি থাকে তাতে ডায়েবেটিছটোৱেও লগ ললেহি’- সচৰাচৰ সকলোকে কোৱাৰ দৰে তাকো তেনেকৈয়ে কলো। এইধৰনৰ প্ৰশ্ন আজিকালি সকলোৱে সোধে বাবে সবকে একেভাগেই কঁও।

:’এৰা ককাই, চাই-চিতি খাব লাগিব। আমাৰ হে একো নাই দেই এফালৰ পৰা সকলো খাই যাব পাঁৰো’- কথাষাৰ কৈ ইফালে-সিফালে চালে, সি ভাৱিছে ছাগৈ ককাইৰ আগত অলপ বেছিকৈ কলো নেকি।

সহজ হবলৈ ময়ো কলো- ‘ডেকা কালত স্বাস্হ্যৰ যতন লোৱাৰ কথা চিন্তাই কৰা নহল অ, চাকৰীৰ কালো প্ৰায় আৰামতেই কতালো, এতিয়াহে বুজি পাইছো শাৰিৰীক পৰিশ্ৰমৰ মূল্য কিমান’। দুখনমান পিঠা আৰু বিস্কুটৰ সৈতে দুকাপ চাহ বোৱাৰীয়ে আমাক যাছি গলহি।

:আমিনো কেতিয়াকে আৰাম কৰিবলৈ পাম ককাই, কামৰ পৰাচোন আহৰিয়েই নাপাঁও। কাম কৰি আছো, খাইছো জীয়াই আছো বছ, বেমাৰ-আজাৰলৈহে ভয় লাগে, হলে কিযে হব ভাবিলে একো ওৱাদিহ নাপাঁও। সেইবাবে বেছি চিন্তা কৰি নাথাকো, হাঁহি-ধেমালি কৰি থাকো।

:তহঁতি গম নোপোৱাকৈ তহঁতৰ ভালবিলাক হৈ আছে। সদায় কস্ট কৰি আছ, বাৰীৰ শাক-পাচলী খাই আছ, একো ৰাসায়নিক দ্ৰব্য ব্যৱহাৰ নকৰা চাউল মুঠি খাই আছ আৰু তাতোকৈ ডাঙৰ কথা তহঁতে আনন্দ কৰি থাক, তহঁতৰ বেমাৰ হব কৰ পৰা।

:হয় ককাই, সৰু-সুৰা জ্বৰ পানীলগাৰ বাদে আজিলৈকে তেনেকুৱা বিপদ অহা নাই।

এনেতে সিহঁতৰ লৰা অজয় সোমাই আহিল- বৰতা ভালনে,
:ভালেই আছো, পিচে তোৰ পৰীক্ষা কেনেকুৱা হল?

:ভালেই হৈছে বৰতা,

:’পাছ কৰাৰ পাছত কি কৰিম বুলি ভাৱিছ’- তাৰ মনৰ উমান লবলৈ সুধিলো।

:’পঢ়িবলৈ মন আছে যদিও লগতে কিবা এটা কৰিব লাগিব’- সি টপৰাই উত্তৰ দিলে।

:আকৌ সি কবলৈ ধৰিলে – ‘আমাৰ নৈৰ কাষৰ চাপৰিবিলাক এনেয়ে চন পৰি আছে, ভাৱিছো গোট এটাকে খুলি লৈ শাক-পাচলীৰ খেতি কৰিম আৰু বাৰিষা দিনত ধান খেতিত লাগি যাম’।

:বহুত ভাল চিন্তা কৰিছ অজয়, বয়স অথলে নপথঠিয়াবি, ডেকা কালৰ শক্তি উ্তপাদন কাৰ্য্যত ক্ষয় কৰিলে দেহ-মন সুস্হ সবল হব আৰু নতুন কৰ্মোদ্যমে বাঁহ লব।

     মনে মনে তাৰ চিন্তাৰ শলাগ নলৈ নোৱাৰিলো। মোৰ দৃস্টিত অকল চৰকাৰী চাকৰীলৈ বাট চাই সময় নস্ট কৰাতকৈ হাতে-কামে লাগি যাব লাগে আৰু ভৱিষ্যতৰ বাবে অলপ হলেও সাঁচি যোৱা উচিত। সহজ কথাত চাকৰী পালেও ভাল আৰু নাপালেও আক্ষেপ নাথাকিব।

:”আপুনিও আমাক অলপ সহায় কৰি দিবনে বৰতা ?, আপোনাৰ দীৰ্ঘদিনীয়া অভিজ্ঞতাৰে আমাক বাট দেখুৱাই যাব, ভূলবোৰ আঙুলিয়াই দিব”- একপ্ৰকাৰে সি মোক গোট’টোৰ সদস্যই কৰি পোলালে, মনে মনে ভালেই লাগি গল, অন্তত আকৌ এবাৰ ব্যস্ত হব পাৰিম।

:”এতিয়া মই যাঁও”- বুলি কৈ বিদায় ললো, মনায়ে বাৰীৰ শাকৰ টোপোলা এটি মোৰ হাতত গুজি দিলে।

     বাটেদি আহি থাকোতে মোৰ বয়স দহ বছৰমান কমি অহা যেন লাগিল। নতুন কাম এটা পোৱাৰ আনন্দই মোক মোহাৱিস্ট কৰি পেলালে। বিচাৰি ফুৰা কাম এটা পাই এজন নিবনুৱাৰ যি আনন্দ হয়, মোৰো কোনো গুনে কম নহয় এনে অনুভৱ হল।

     ঘৰলৈ আহিয়েই মই সৰু-সুৰা কাম কাজত ব্যস্ত হৈ পৰিলো। মোৰ এই আকস্মিক পৰিৱৰ্তন দেখি শ্ৰীমতীয়ে সুধিলে – বৰ স্ফূৰ্তি দেখিছো, কিবা পালা নেকি,

:এৰা আজি ভাতকেইটামান বেছিকৈ ৰান্ধিবা, ভোক লাগিছে, কাইলৈৰ পৰা বহু কাম আছে কৰিবলৈ, - চমুকৈ কৈ মই কৃষি সম্বন্ধীয় আলোচনী, কিতাপ, বাতৰিকাকত আদি বিচাৰিব ধৰিলো।

     পুৱা চাহকাপ খাই বাৰাণ্ডাতে চকীখন উলিয়াই বহিলো। যোৱাকালিৰ কথাবোৰ মনত পেলাবলৈ ধৰিলো। মনাইহতঁৰ ঘৰলৈ মই এনেয়েহে গৈছিলো, ক্ষন্তেক সময়তে অজয়ক লগ পাই মনটো এনেদৰে উ্তসাহিত হৈ পৰিল যেন এতিয়াৰে পৰা কাম আৰম্ভই কৰি দিম। উদ্যমটো মই জীয়াই ৰাখিব লাগিব, সমাজৰ প্ৰতি মোৰোতো কৰণীয় আছে। ধন, টকা-পইচাৰ ক্ষেত্ৰত জীৱনৰ বিয়লি বেলালৈকে মোৰ কোনো অসুবিধা নহব, তথাপি তেনেদৰে থাকি খাই-বৈ মৃত্যুৰ দিন গণনা কৰি থকাৰ দৰেহে হব। জীয়াই থকাটো সাৰ্থক কৰি তুলিবলৈ হলে মইয়ো ঘৰত বহি নাথাকি সাধ্য অনুযায়ী কৰ্মত লাগি যোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই। এইখিনিতে কিন্তূ মনটোৰো কথা আছে, লৰাকেইটামানক সিহঁতৰ কামত সহায় কৰি যদি মনে আনন্দ পাই, তেন্তে কেৱল মই মনটোৰ কথাতহে গুৰুত্ব দিম। ব্যস্ততাময় জীৱনে জীয়াই থকাৰ আগ্ৰহ বৃদ্ধি কৰে, মন প্ৰফূল্লিত থাকিলে ৰোগেও আমনি নকৰে।

     সময় বহু মূল্যৱান, অবাবতে নস্ট কৰা সময়বোৰৰ ক্ষতিপূৰণ পূৰাবলৈ মোৰ হাতলৈ এক নতুন সুযোগ আহিছে আৰু ইয়াৰ উচিত ব্যৱহাৰ কৰিম । অলপ আতঁৰত দেখিলো মনায়ে আৰু আজয় মোৰ ফালে চাই হাঁহি-হাঁহি আহি আছে।   

লক্ষী বৰুৱা